سرویس خارجی-

از زمان حمله روسیه به اوکراین 191 روز می‌گذرد و این جنگ هر روز ابعاد تازه‌تری به خود گرفته و حالا به یک جنگ تمام عیار بین روسیه و غرب تبدیل شده است. یکی از ابعاد خسارت‌بار این جنگ بحران انرژی است، که شاید اگر اروپایی‌ها پیش‌بینی می‌کردند که، بدون گاز روسیه به این وضع گرفتار خواهند شد، هرگز با آمریکا همراهی نمی‌کردند. در این بعد از نبرد به نظر می‌رسد که روسیه دست بالا را دارد. سال‌ها وابستگی اروپا به گاز روسیه باعث شده که حالا اروپا در این روزهای بحرانی با مشکل بی‌سابقه‌ای مواجه شود و بکوشد این بحران به یک فاجعه ختم نشود، اگر چه به نظر می‌رسد در برخی کشورهای اروپایی این فاجعه در حال رخ دادن است.
البته باید توجه داشت که «انجامِ» بحران انرژی یا گاز در اروپا به «آغازِ» یک بحران اقتصادی می‌انجامد. اروپا که با کمبود گاز رو‌به‌روست قیمت گاز و به تبع آن برق را به شدت افزایش داده و این یعنی پایین‌تر آمدن قدرت خرید در اروپا. اروپا که هنوز نتواسته بود مثل دیگر نقاط جهان از بحرانِ اقتصادی ناشی از همه‌گیری ویروس کووید-19 بیرون بیاید حالا مبتلا به بحران اقتصادی ناشی از ویروسِ جنگ شده است. البته باز باید توجه داشت که بحران اقتصادی تنها معلول بحران انرژی ناشی از جنگ نیست بلکه جنگ از جهات دیگری نیز بحران اقتصادی اروپا را تعمیق می‌کند؛ مثلاً از این جهت که جنگ باعث کاهش تولید گندم و روغن خوراکی شده است و...
گاز روسیه بی‌گاز روسیه!
شرکت گازپروم روسیه اما شامگاه جمعه اعلام کرد که صادرات گاز به اروپا از طریق خط لوله نورد استریم 1 را پس از مشخص شدن نشتی در این خط لوله به طور کامل متوقف کرده است. مقامات روسیه می‌گویند که دلیل توقف صدور گاز از نورد استریم ۱ را به مسائل مرتبط با تعمیر و نگهداری مرتبط و اعلام کرده که تحریم‌های کشورهای غربی مانع از دسترسی به تجهیزات مورد نیاز برای نصب و نگهداری خط لوله شده است.
از طرف دیگر خبرگزاری بلومبرگ از اظهارنظر یک مقام کاخ سفید مبنی بر کافی نبودن ذخایر انرژی اروپا برای فصل زمستان خبر می‌دهد. آن‎طور که مهر نوشته، هماهنگ‌کننده امور انرژی کاخ سفید گفته است: «ذخایر انرژی اروپا برای فصل زمستان کافی نیست و ما باید برای آن آماده‌باشیم.» از این رو، واشنگتن اروپا را برای فروش گاز طبیعی مایع در اولویت قرار خواهد داد. مقامات فرانسوی اخیراً در نشستی که به همین مناسبت برگزار کردند، اعلام کردند که در این 30 سال گذشته همه ما مقصریم که این چنین به گاز روسیه وابسته شده‌ایم و حالا باید منتظر کریسمسی باشیم بدون گاز روسیه. این مقامات آن طور که خبرگزاری دانشجو گزارش کرده، بی‌پرده گفته‌اند که ما با ساده‌اندیشی خود را اسیر دست روس‌ها کرده‌ایم. کار به جایی رسیده است که پایگاه خبری دویچه وله آلمان نوشته است، متأسفانه از همین روزها بسیاری از آلمانی‌ها شاید مجبور باشند که زیر دوش آب سرد حمام کنند!
تمام نیروگاه‌های هسته‌ای در زمستان فعال خواهند شد
فرانسه که دنبال راهی برای خروج از بحران انرژی است. روز جمعه خبر داد که این کشور تمامی نیروگاه‌های هسته‌ای خود را در فصل زمستان فعال خواهد کرد. بر اساس گفته وزیر انرژی فرانسه، تعداد نیروگاه‌های هسته‌ای در فرانسه 56 نیروگاه بود که 32 نیروگاه آن به دلیل تعمیر و نگهداری و مشکلات دیگر، متوقف بودند. باید توجه داشت که واردات گاز از روسیه حدود 17 درصد از گاز مصرفی فرانسه را تشکیل می‌دهد که نسبت به برخی همسایگان این کشور کمتر است.
راه‌حل بوریس؛ کتری نو!
«بوریس جانسون»، نخست‌وزیر انگلیس که روزهای پایانی خود را در این سمت می‌گذراند، پیشتر از تخصیص بودجه برای فعال کردن نیروگاه‌های هسته‌ای گفته بود. حالا هم راه‌حل دیگری ارائه کرده است. بوریس جانسون به مردم انگلیس پیشنهاد داده تا با خرید یک «کتری» برقی ۲۰ پوندی، سالانه ۱۰ پوند در هزینه‌های برق خود صرفه‌جویی کنند! این اظهارات واکنش کاربران شبکه‌های مجازی را برانگیخته است؛ برای نمونه یکی از کاربران توئیتر در واکنش به این اظهارات جانسون نوشت: «حالا او که از سفر پر زرق و برق اروپایش بازگشته، کسانی را مسخره می‌کند که دارند زیر فشار هزینه‌های زندگی غرق می‌شوند.» گفتنی است، انگلیس در حال حاضر با بحران افزایش هزینه‌های زندگی مواجه است و با افزایش سقف قیمت [انرژی] از ۳۵۰۰ پوند در ماه اکتبر (مهر ماه)، انتظار می‌رود شرایط بدتر شود. پیش‌تر «تین ون در استراتن»، وزیر انرژی بلغارستان نیز هشدار داده بود، اگر رهبران اتحادیه اروپا گام‌های فوری به منظور اعمال سقف قیمتی برای قیمت‌های کنترل نشده گاز برندارند، این اتحادیه احتمالاً در سال‌های آینده، زمستان‌های «وحشتناکی» را تحمل کند. این نکته نیز قابل توجه است که برخی از تحلیلگران معتقدند، روسیه می‌تواند صادرات گاز طبیعی خود به اروپا را برای بیش از یک سال، بدون آسیب رسیدن به اقتصاد این کشور، به طور کامل متوقف کند.
افزایش 50 درصدی قیمت برق و گاز در ترکیه
ترکیه نیز از این بحران بیرون نیست. دولت ترکیه یک ماه پس از ثبت نرخ تورم سالانه ۷۹.۶ درصدی، مجوز افزایش حدود ۲۰ درصدی قیمت گاز و برق خانگی و نزدیک به
۵۰ درصدی بهای گاز و برق صنایع را صادر کرد. شرکت نفت و گاز بوتاش (BOTAS) اعلام کرد که قیمت گاز وارداتی مورد استفاده در نیروگاه‌های تولید برق ترکیه در پی تهاجم نظامی روسیه به خاک اوکراین و تبعات ناشی از همه‌گیری کرونا ۴۹.۵ درصد افزایش یافته ولی دولت همچنان معادل ۸۰ درصد قیمت واقعی گاز برای مصارف خانگی یارانه پرداخت می‌کند. گفتنی است، ترکیه افزون بر بحران کلی اروپا درگیر بحران اقتصادی ناشی از سیاست‌گذاری‌های پولی خاص «رجب طیب اردوغان» رئیس‌جمهور این کشور است.
مردم ناراضی اروپا؛ اعتصاب در لوفت‌هانزا
خبرهایی همچنین از اروپا می‌رسد که میزان نارضایتی این روزهای اروپایی‌ها را نشان می‌دهد. بعد از انگلیسی‌ها شهروندان ایتالیایی هم در اعتراض به افزایش نجومی قیمت برق در شهر ناپل قبوض خود را آتش زدند. البته این تنها علامت نارضایتی در اروپا نیست. از اروپا همچنین خبر می‌رسد که خلبانان شرکت هواپیمایی لوفت‌هانزای آلمان از بامداد روز جمعه اعتصاب کردند. آن طور که فارس نوشته است، این اعتصاب باعث شد تا 800 پرواز روز جمعه لغو شده و این اعتصاب 130 هزار مسافر را تحت تاثیر قرار داده است. شرکت لوفت‌هانزا مجبور شده به دلیل اعتصاب، پروازهای روز جمعه از فرانکفورت به مونیخ را لغو کند. همچنین این امکان وجود دارد که پروازهای بیشتری طی دو روز شنبه و یکشنبه به دلیل پیامدهای این اعتصاب لغو شوند.
بحرانی که به دانشگاه‌های آمریکا رسید
با تداوم افزایش نرخ تورم در آمریکا که از دهه ۷۰ میلادی به این سو بی‌سابقه بوده، دانشگاه‌های این کشور که به تازگی چالش همه‌گیری کووید را پشت سرگذارده‌اند، اکنون با تورم فزاینده موادغذایی و عرضه محدود برای تامین وعده‌های دانشجویی دست و پنجه نرم می‌کنند. با افزایش کم سابقه نرخ تورم در آمریکا دانشگاه‌های این کشور با مشکل تامین غذا برای دانشجویان رو‌به‌رو شده‌اند و همین امر آنها را وادار به در پیش گرفتن اقداماتی برای کاهش هزینه‌ها کرده است. به گزارش ایرنا از بلومبرگ، براساس داده‌های وزارت کار، قیمت مواد غذایی در آمریکا در ماه ژوئیه نسبت به سال قبل ۱۰.۹ درصد افزایش یافته که بیشترین افزایش نرخ از سال ۱۹۷۹ است. در این میان قیمت غلات و میوه‌ها و سبزیجات منجمد بیشترین افزایش سالانه را داشته است. از همین رو دانشگاه‌ها با در پیش گرفتن اقدامات صرفه جویانه به غذاهای گیاهی بیشتر و کاهش تنوع غذایی روی آورده‌اند. برخی دانشگاه‌های دیگر نیز برای مقابله با تورم در قیمت مواد غذایی و مشکلات تامین، قراردادهای خرید را با دانشگاه‌های مجاور ایجاد کرده‌اند تا هم قیمت بهتری ارائه دهند و هم مانع از عرضه محدود شوند. سایر دانشگاه‌ها نیز به منظور کاهش هزینه‌ها به‌جای استفاده از ظروف قابل شست‌وشو، به ظروف یک‌بار مصرف قابل بازیافت روی آورده‌اند تا بدین ترتیب مجبور به استخدام کارگران مخصوص ظرفشویی نشوند که به مراتب گرانتر از خرید ظروف یک‌بار مصرف تمام می‌شود.
گفتنی است، صندوق بین‌المللی پول نیز از جهش ۵ برابری نرخ تورم آمریکا در سال ۲۰۲۱ خبر داد و اعلام کرد این کشور در جدول رده‌بندی جهانی نرخ تورم طی این سال ۵۱ پله بالا آمده است. البته علل بحران اقتصادی آمریکا مختلف است، اما یکی از آنها بحران ناشی از جنگ اوکراین است. این جنگ هر جا زخمی بوده است را دوباره باز کرده است و زخم‌ها را عمیق‌تر کرده است. از این رو قربانیان این جنگ را نباید تنها در اوکراین و بین اوکراینی‌ها و روس‌ها جست‌وجو کرد.