رادیو فردا: وضعیت خزانه ایران در دولت رئیسی بهتر شده است
همزمان با عملیات روانی غرب و غربگرایان برای ضعیف‌نمایی موضع ایران در مذاکرات، ارگان رسمی سازمان سیا اذعان کرد: افزایش درآمدهای صادراتی، موجب اعتماد به نفس بیشتر ایران شده است.
وب‌سایت رادیو فردا در تحلیلی، ضمن اذعان به اینکه «درآمد صادرات غیرنفتی ایران افزایش یافته است»، نوشت: دیپلمات‌های ایرانی در وین این روزها در هتل‌های پنج‌ستاره مواضعی سخت و حداکثری اتخاذ می‌کنند و هم زمان همکارانشان در تهران به سرعت مشغول گسترش برنامه هسته‌ای هستند. مقامات غربی نگران‌اند که تا چند ماه دیگر جمهوری اسلامی در آستانه هسته‌ای شدن قرار بگیرد.
سعید قاسمی‌نژاد از عناصر ضدانقلاب فراری و از طرفداران علنی تحریم ایران در این تحلیل می‌نویسد: بخشی از اعتماد به نفس جمهوری اسلامی در شاخ و شانه کشیدن در مذاکرات نتیجه بهتر شدن وضع خزانه دولت رئیسی است. برای مثال رسانه‌های ایرانی به نقل از مقامات جمهوری اسلامی اعلام می‌کنند صادرات غیرنفتی جمهوری اسلامی طی هفت ماه نخست سال ۱۴۰۰ به ۲۷ میلیارد دلار رسید و رشدی ۴۷ درصدی نسبت به سال قبل داشته است.
چرا درآمد صادرات غیرنفتی جمهوری اسلامی این‌گونه رشد کرده است؟
درآمد صادراتی ایران همچون هر درآمد دیگری حاصل ضرب مقدار (حجم یا وزن) و قیمت است. جمهوری اسلامی از سال ۲۰۱۹ تاکنون از انتشار جزئیات داده‌های گمرکی به‌صورت منظم و دقیق خودداری می‌کند، اما هرازگاهی نهادها و رسانه‌ها برخی جزئیات این داده‌ها را به‌صورت گزینش شده منتشر می‌کنند. نگاهی به داده‌های منتشرشده توسط سازمان توسعه تجارت نشان می‌دهد که اگرچه گروه‌های مهم کالاهای صادراتی شاهد افزایش مقدار و قیمت صادرات هستند، اما عمده افزایش درآمد ماحصل افزایش قیمت است.
نویسنده بی‌سواد این تحلیل می‌افزاید: نکته‌ای که باید راجع به صادرات غیرنفتی به آن توجه کرد این است که علی‌رغم نامش همچنان بسیار وابسته به نفت و قیمت آن است. محصولات پتروشیمی ‌بخش مهمی ‌از صادرات غیرنفتی جمهوری اسلامی است که قیمتش با قیمت نفت تغییر می‌کند.
گزارش‌ها نشان می‌دهند که صادرات محصولات پتروشیمی‌و میعانات گازی جمهوری اسلامی در این هفت ماه حدود ۱۴ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار یعنی نزدیک به ۵۴ درصد کل صادرات غیرنفتی بوده است. درآمد ایران از محصولات پتروشیمی ‌و میعانات گازی در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال قبل پنجاه درصد افزایش یافته است در حالی که وزن این محصولات تنها حدود ۱۶ درصد افزایش یافته است.
بخش مهم دیگری از صادرات غیرنفتی ایران در چارچوب گروه معادن و صنایع معدنی قرار می‌گیرد. در سال 1400 جمهوری اسلامی، هفت میلیارد دلار در این بخش صادر کرد که حدود ۲۶ درصد از صادرات غیرنفتی ایران را در بر می‌گیرد. محصولات معدنی، پتروشیمی ‌و میعانات گازی مجموعاً هشتاد درصد از درآمد صادراتی غیرنفتی ایران را تشکیل می‌دهند. درآمد صادراتی ایران از محصولات معدنی در هفت ماه نخست ۱۴۰۰ نسبت به دوره مشابه سال قبل ۱۱۰ درصد رشد کرده در حالی که وزن آن ۱۵ درصد رشد کرده است.

ایران بر لغو کامل تحریم‌ها راستی‌آزمایی و اخذ تضمین مصمم است
یک‌اندیشکده آمریکایی تأکید کرد راهبرد ایران در مذاکرات برجامی، مبنی بر لغو کامل تحریم‌ها، راستی‌آزمایی و اخذ تضمین از آمریکا هیچ تغییری نکرده است.
نشریه مرکز مطالعات خاورمیانه (وابسته به انستیتو خاورمیانه در واشنگتن) در تحلیلی می‌نویسد: «بسیاری از ناظران، انتخاب سید ابراهیم رئیسی به ریاست‌جمهوری و او را به معنای تغییر فاحش در راهبرد هسته‌ای ایران می‌دانستند. در ماه نوامبر نیز روزنامه «ایران» اعلام کرد که راهبرد تهران در وین تغییر کرده و دولت با اتخاذ رویکردی تازه در پی جلب موافقت غرب با شرایط ایران برای یک «توافق خوب» است. اما راهبرد هسته‌ای ایران بیش از آنکه تغییری کرده باشد ادامه همان راهبرد پیشین است و انتخاب رئیسی هیچ‌گونه تغییر اساسی به همراه نداشته است. ماه‌ها پیش از روی کار آمدن رئیسی‌، سرنخ‌های هسته‌ای ایران در مذاکرات 2021 وین شکل گرفت.
این راهبرد‌، در واقع همان سیاست آیت‌الله خامنه‌ای‌، رهبر عالی ایران است که رئیسی آن را اجرا می‌کند. مطالبات رهبر همواره بر لغو کامل تحریم‌ها‌، راستی‌آزمایی لغو تحریم‌ها و تضمين عدم خروج دولت‌ آمریکا از برجام‌، متمرکز بوده است.
در دسامبر 2020- حتی قبل از نامزدی رئیسی- شورای نگهبان قانونی را تایید کرد که به موجب آن دولت مکلف بود در صورت عدم لغو تحریم‌ها در عرض دو ماه‌، نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را محدود کند و غنی‌‌سازی را افزایش دهد. تصویب چنین قانونی بدون چراغ سبز رهبر ممکن نبود. این قانون هم در دولت روحانی و هم در دولت رئیسی اجرا شد.
دومین سرنخ در اوایل 2021 نمایان شد. در ژانویه‌، فوریه و مارس‌، آیت‌الله خامنه‌ای بارها خاطرنشان کرد که ایران برای بازگشت به توافق هسته‌ای «عجله‌ای» ندارد و بازگشت آمریکا به توافق تنها روی کاغذ کفایت نمی‌کند. این دیدگاه که عملکرد ایران در توافق 2015 شتابزده بود. باعث شده تهران برای بازگشت به این توافق درنگ کند.
روی کار آمدن علی باقری‌کنی به جای عباس عراقچی‌، به عنوان معاون سیاسی وزیر امور خارجه‌، بیانگر نبود عجله در این تشکیلات بود‌، چرا که باقری‌کنی انگلیسی را روان صحبت نمی‌کند‌، از منتقدان برجام و از اعضای تیم اسبق مذاکرات بی‌نتیجه با غرب بوده است. اگر ایران خواهان توافقی سریع بود‌، عراقچی در مقام خود باقی می‌ماند.
تشکیلات امنیت ملی ایران در مقایسه با زمان برجام تغییر کرده است. مثلا‌، پیش از روی کار آمدن رئیسی، ترازهای تصمیم‌گیری در شورای عالی امنیت ملی دگرگون شده و سخت‌گیرانه‌تر شده بود. در مقایسه با زمانی که توافق برجام در سال 2015 امضا شد. اعضای این تشکیلات ‌تندروتر شده‌اند. مثلا‌، جای حسن فیروزآبادی‌، که از حامیان برجام بود و فهرستی از 16 مزیت توافق را ارائه کرد- محمد باقری به عنوان رئیس‌ستاد کل نیروهای مسلح انتخاب شده که چنین حمایتی از برجام نکرده است.
عوامل گفته شده و حضور افرادی مانند سردار حسین سلامی، محمد باقر قالیباف و علی شمخانی در تشکیلات نظام پیش از روی کار آمدن رئیسی‌، نشان می‌دهد که تغییر تشکیلات نظام پیش از پایان دوران ریاست‌جمهوری روحانی شکل گرفت.
در روزهای اخیر‌، اسرائیل اطلاعاتی را در اختیار واشنگتن و دولت‌های اروپایی قرار‌داده که نشان می‌دهد ایران در حال انجام اقدامات فنی برای غنی‌سازی 90 درصدی اورانیوم است.
با این حال‌، تهران پیش از این- و قبل از دوران رئیسی- هم چنین اقدامی انجام داده بود. روحانی در‌آوریل و ژوئیه 2021 اعلام کرد که ایران توانایی غنی‌سازی 90 درصدی را دارد. باز هم باید گفت که در یک سال گذشته تهدیدهای ایران بدون تغییر و در دوران هر دو رئیس‌جمهور‌، یعنی روحانی و رئیسی‌، ادامه داشته است.
به رغم هیاهویی که در تفاسیر مربوط به گذار از روحانی عمل‌گرا به رئیسی تندرو وجود دارد‌، رویکرد کنونی ایران در مذاکرات هسته‌ای چندان تازه نیست. واشنگتن و اروپا باید مطمئن شوند که تعامل آنها با ایران در چند هفته آینده به تهران سیگنال‌هایی مبنی بر پایداری و درستی سنجش‌هایش را نخواهد داد».
تحلیل ‌اندیشکده آمریکایی در متن خود حاوی تناقض است. نویسنده در اینجا رفتارهای دو دولت روحانی و رئیسی را با موضع پایدار نظام خلط کرده است. در واقع سیاست نظام، ثابت و استوار بوده، اما متأسفانه دولت روحانی،‌ پایبندی کامل نسبت به این راهبرد نشان نمی‌داد و این نقیصه با روی کارآمدن دولت جدید برطرف شده است. در عین حال خباثت و عهدشکنی طرف غربی در برجام، در این بلوغ رفتاری نهاد دولت در ایران تأثیر داشته است.

آفتاب یزد: مردم و کارشناسان از توزیع هوشمند کالا راضی هستند
روزنامه اصلاح‌طلب آفتاب یزد، طرح جدید دولت را موجب تنظیم بازار و کوتاه کردن دست دلالان معرفی کرد.
این روزنامه در گزارشی، با اشاره به تاکید رئیس‌جمهور مبنی بر اینکه «مصمم هستیم دست‌ دلالان را قطع کنیم»، نوشت: حالا «بازرگام» یکی از ابزار‌های دولت برای کوتاه کردن دست دلالان است. بدون شک توزیع هوشمند مواد غذایی و محصولات کشاورزی یکی از روش‌های مهم برای از بین بردن واسطه‌ها و دلالان است که باعث افزایش بی‌دلیل چند برابری قیمت از تولید تا مصرف می‌شوند. تاثیر دلالان به حدی است که این افزایش قیمت‌ها بعضی مواقع به صدها درصد هم می‌رسد. یعنی محصول از زمان تولید تا رسیدن به دست مصرف‌کننده به چندین برابر قیمت فروخته می‌شود.
سیستم توزیع هوشمند یکی از روش‌هایی است که با توسعه اینترنت و استارت‌آپ‌ها در جهان شکل گرفته و در برخی کشورها از آن به عنوان راهکار مقابله با واسطه‌گری و دلالی استفاده می‌شود. با آغاز به کار دولت سیزدهم، این روش توزیع در وزارت جهاد کشاورزی کلید خورده و آن‌طور که مسئولان می‌گویند قرار است این روش در اکثر محصولات اجرا شود. نکته حائز اهمیت این است که بخش زیادی از کسانی هم که از سامانه بازرگام برای خرید بدون واسطه استفاده کرده‌اند از خرید خود راضی بوده‌اند.
آفتاب یزد با بیان اینکه «بازرگام، راهی جدید برای کاهش قیمت کالاهای اساسی است»، می‌افزاید: توزیع هوشمند مواد غذایی و محصولات کشاورزی راهکارهایی در راستای حذف دلالان از چرخه تولید، توزیع، نظارت بر بازار و در نهایت رضایت مصرف‌‌کننده است؛ تدبیری که اجرای آن درکشورهای دیگر با نتایج قابل قبولی همراه بوده است. با ابلاغ معاون اقتصادی رئیس‌جمهوری مسئولیت بازرسی و نظارت بر کالاهای اساسی و خوراکی‌های موضوع قانون انتزاع به‌طور کامل در اختیار وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفت. قانونی که در سایه آن طرح توزیع هوشمند کالاهای اساسی از ۱۸ آبان در تهران و از ۲۹ آبان‌ماه در کرج و اصفهان شروع شد و به تدریج، دیگر شهرها و مناطق به این طرح افزوده خواهند شد. هدف از اجرای این طرح توزیع هوشمند محصولات، تنظیم بازار، نظارت و کنترل بازار به‌صورت هوشمند و آنلاین است؛ اقدامی که گفته می‌شود باید به تمام اصناف و فروشگاه‌های سطح کشور تسری پیدا کند.
بنا به گفته مدیرعامل سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران به غیر از توزیع مرغ و تخم مرغ، از ۱۰ آذرماه شاهد عرضه سه قلم کالای تنظیم بازاری مهم دیگر شامل برنج، روغن و شکر بوده‌ایم و تا هفته آینده لبنیات هم به این اقلام اضافه خواهد شد و مردم نتیجه هوشمند‌سازی شبکه توزیع را طی این دو تا سه هفته‌ای که شروع شده است لمس کرده‌اند، وقتی کمبود در بازار نباشد هوشمندی عرضه و زنجیره می‌تواند به تثبیت قیمت کمک کند.
به نظر می‌رسد دولت سیزدهم به منظور جلوگیری از صف‌های طولانی دریافت کالای اساسی و پیشگیری از فروش کالا با قیمت بالاتر اقدام به راه‌اندازی سامانه‌ای به منظور عرضه مستقیم کالا در منازل کرده است. ایجاد شبکه ارتباطی میان تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان که به حذف دلالان از چرخه فعالیت اقتصادی منجر خواهد شد و این موضوع علاوه ‌بر تامین کالا توسط مصرف‌کننده با قیمت واقعی، سود تولیدکنندگان را افزایش خواهد داد. در این طرح هیچ هزینه‌ای بابت حمل‌ونقل از خریداران دریافت نمی‌شود و اگر مشکلی در کالای خریداری شده وجود داشته باشد امکان استرداد محصول وجود دارد.
در رابطه با نحوه همکاری استارت‌آپ‌ها با طرح توزیع هوشمند کالاهای اساسی هم طی فراخوانی که در نیمه آبان ماه به‌صورت رسمی در پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت جهاد کشاورزی و سایت سازمان تعاون روستایی ایران منتشر شد، از تمام استارت‌آپ‌ها، کسب‌وکارهای نوپا و شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در توزیع هوشمند در زنجیره مواد غذایی دعوت شد که به این طرح بپیوندند تا کالاهای تنظیم بازاری را صرفاً با قیمت مصوب ستاد تنظیم بازار که به‌صورت روزانه در پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت جهاد کشاورزی منتشر می‌شود به دست مصرف‌کننده برسانند و مدت زمان ارسال کالاها هم بیش از ۲۴ ساعت نباید به طول بینجامد.
نکته حائز اهمیت این است که تقریبا می‌توان گفت کسانی که تا‌کنون از این سامانه خرید انجام داده‌اند بسیار راضی هستند.
یکی از کسانی که اقلام مورد نیازش را از این سامانه تهیه کرده است به آفتاب یزد گفت: «واقعیت این است که ما از خریدمان راضی بودیم. تاریخ انقضای همه محصولات طولانی مدت بود و از همه مهم‌تر اینکه قیمت محصولات نسبت به قیمت بازار بسیار پایین بود به همین دلیل هم خرید از این سامانه برای من که جزو خانواده‌های پر‌جمعیت محسوب می‌شویم بسیار به صرفه بود. از سوی دیگر خرید هم بسیار آسان بود و دیگر نیاز نیست برای خرید به تره‌بار و فروشگاه‌ها برویم، در صف‌های طولانی وقت صرف کنیم و ساعت‌ها وقتمان به هدر برود و آخر هم مجبور باشیم کالای بی‌کیفیت تهیه کنیم. از طریق این سامانه در کم‌ترین زمان ممکن خرید‌های مورد نیازمان را با کم‌ترین قیمت انجام دادیم و مهم‌تر اینکه بدون هزینه پست یا حمل‌ونقل کالا را به در خانه آوردند. البته 24 ساعت طول کشید اما به نظرم خرید از این سامانه بسیار بهتر و به صرفه‌تر از آن است که ساعت‌ها وقت و انرژی خود را برای خرید کالاهای بی‌کیفیت در صف‌های طولانی با قیمت‌های بالا صرف کنیم. من بسیار راضی بودم.»
کامران ندری کارشناس اقتصادی به آفتاب یزد گفت: «‌اگر دولت بتواند در طولانی مدت به‌اندازه تقاضای بازار در همه شهر‌ها و روستاهای کشور این سامانه را راه‌اندازی کند و پاسخگوی همه نیاز‌های مردم باشد بدون شک می‌تواند دست دلالان را از بازار کوتاه کرده و شرایط مطلوبی را برای خرید اقلام ضروری برای مردم فراهم بیاورد. اگر این موضوع تداوم یابد بدون شک مردم هم از آن استقبال خواهند کرد. چه چیزی بهتر از اینکه بدون صرف وقت اضافی و در کم‌ترین مدت زمانی، اقلام با کیفیت را در منزل بدون پرداخت هزینه حمل‌ونقل دریافت کنیم؟ بدون شک مردم اگر نیازشان از این طریق بر‌آورده شود از آن استقبال خواهند کرد اما این در شرایطی است که دولت بتواند تمام نیاز جامعه را در مدت زمان طولانی در همه شهر‌های و روستاها پوشش بدهد.»