به گزارش کیهان، زباله‌ها جزو جدانشدنی از زندگی انسان‌ها هستند که با مدیریت صحیح می‌توانند دوباره به چرخه مصرف بازگردند. 

زباله معمولا به ضایعاتی اطلاق می‌شود که دیگر مورد استفاده‌ای ندارند و دور انداخته می‌شوند اما به تدریج با رشد تکنولوژی‌های مختلف مشخص شد که می‌توان آن‌ها را به چرخه مصرف بازگرداند. تجربه‌ نشان داده اگر زباله‌ها به درستی مدیریت و عملیات بازیافت آن‌ها به گونه علمی انجام شود، علاوه‌بر استفاده از انرژی‌هایشان سود اقتصادی نیز به همراه خواهد داشت.

 زباله خانگی بیشترین سهم ترکیب زباله‌ها را دارد

در کشور ما، زباله خانگی بیشترین سهم ترکیب زباله‌ها را به خود اختصاص می‌دهد كه بالغ بر 70 درصد آن پس مانده‌های غذايی و مواد فسادپذير است و می‌توان از آن‌ها كمپوست يا مواد آلی مورد نياز تهيه كرد. از 30 درصد بقيه نیز حدود 20 درصدش قابل بازيافت است. پس فقط در واقع 10 درصد زباله‌های توليد شده ما دور ريختنی و غيرقابل استفاده است. از زباله می‌توان هم به لحاظ انرژی و هم به لحاظ موادی كه كاربردی و مورد نياز صنعت است، بهره گرفت.

  هر سطل زباله 5 میلیون تومان!

سالانه میلیاردها دلار در جهان صرف تولید کاغذ، پلاستیک، قوطی‌های فلزی و غیره می‌شود که با یک بار مصرف، آن‌ها به زباله تبدیل شده و دور ریخته می‌شوند. میلیاردها دلار نیز صرف جمع‌آوری و از بین بردن این زباله‌ها می‌شود که در هر صورت ضایعاتی را به محیط زیست وارد می‌کند.

بسیاری از شهروندان زباله‌های خود را به صورت ترکیب شده در مخازن زباله شهرداری که تعدادی از آن‌ها در هر محله‌ای یافت می‌شود، می‌اندازند و همین موضوع ساده می‌تواند در تقویت مافیای زباله مؤثر باشد. به گفته یکی از کارشناسان مدیریت پسماند، فقط یکی از سطل‌های زباله در منطقه یک تهران، از صبح تا شب، حدود ۵ میلیون تومان پسماند قابل بازیافت دارد و این یعنی پول زیادی توسط مافیا به جیب زده خواهد شد.

 جمع‌آوری هوشمند زباله‌ها

با تفکیک زباله توسط هر شهروند از مبدا، دست این افراد از سطل‌های زباله کوتاه خواهد شد اما تاثیر این کار شهروندان با هوشمندسازی جمع‌آوری زباله‌ها دوچندان می‌شود. به گفته سوده نجفی، عضو کمیسیون سلامت، محیط‌زیست و خدمات شهری شورای اسلامی شهر تهران، هوشمندسازی یکی از ضرورت‌هایی است که بسیاری از امور را تحت ‌تأثیر خود قرار داده و مدیریت شهری نیز برای انجام برخی از وظایف خود در سطح شهر باید از این تکنولوژی بهره بگیرد، چراکه این موضوع سبب دسترسی بیشتر و آسان شهروندان به خدمات می‌شود.

 طرح «نوماند»

«نوماند» یکی از بخش‌های نرم‌افزار «شهرزاد» است که به واسطه آن شهروندان تهرانی می‌توانند زباله‌هایشان را به شهرداری بفروشند و با اعتباری که به کیف پول شهروندیشان اضافه می‌شود، از مراکز تره‌بار خرید کرده، عوارض ورود به طرح ترافیک را پرداخت و یا بلیت مترو و اتوبوس تهیه کنند.

در این سیستم یک بازه زمانی برای کاربر مشخص می‌شود که در چه زمانی و چه محلی پسماند از آن‌ها تحویل گرفته خواهد شد تا در وقت نیز صرفه‌جویی شود. پس از تعیین زمان و محل تحویل زباله، مامورین با ماشین‌های مخصوص به محل اعزام شده و زباله‌ها را تحویل می‌گیرند، در نهایت هم کیف پول شخص سفارش دهنده داخل نرم‌افزار شهرزاد شارژ خواهد شد.

 طرحی برای مبارزه با مافیا 

طرح نوماند تلاش می‌کند تا تمام دسترسی‌ها را برای شهروندان فراهم کرده و آن‌ها را تشویق به تفکیک زباله کند تا دست زباله‌گردها را از مخازن زباله کوتاه کرده و از قدرت مافیای این حوزه کم کند. به عقیده عسکر جلالیان، معاون حقوق بشر و امور بین‌الملل وزارت دادگستری، «مافیایی که پشت این موضوع است و عدد‌هایی که در این حوزه به عنوان اقتصادشان شکل گرفته، عجیب است.»

عسکریان درخصوص مدیریت و کوتاه کردن دست مافیا از زباله می‌گوید: «برای مدیریت این موضوع باید تمام ظرفیت‌ها به کار گرفته شود. در حال حاضر بحث مدیریت واحد این موضوع مطرح است که شهرداری بستری را برای جمع‌آوری زباله خشک فراهم کرده ‌است. قطعاً طرح نوماند کار ارزشمندی است و در راستای مقابله با پدیده شوم زباله‌گردی است. این طرح در راستای مقابله با نقض حقوق شهروندی و حفظ محیط‌زیست سالم است و مردم باید مطلع شوند تا با این طرح همکاری کنند.»

 جداسازی از مبدأ بهترین روش تفکیک زباله

این ثروت بزرگ هنوز در کشور ما چندان مهم شمرده نمی‌شود و این آگاهی وجود ندارد که با قدری توجه می‌توان در کاستن از هزینه‌های دفع مواد زائد نقشی مهم و اساسی ایفا کرد. بی‌شک دستگاه تفکیک زباله در مبدأ مطلوب‌ترین روش برای جداسازی به حساب می‌آید که برای هر کدام از پسماندها سطل مجزایی در نظر گرفته شود. برای نمونه در یکی از سطل‌ها انواع زباله‌های ‌‌تر مانند اضافی غذاها، لبنیات و... ریخته شود و سطل دیگری را به زباله‌های خشک مانند انواع ظروف پلاستیکی، چوب، مقوا، پارچه، فلزات، قوطی‌های نوشیدنی و کنسرو و... اختصاص دهیم. برای جلوگیری از آلودگی و گسترش میکروب‌ها می‌توان قوطی‌ها، شیشه‌ها و ظروف آلومینیومی را شست و سپس جمع‌آوری کرد.

 مزایای تفکیک زباله از مبدأ

کاهش پسماند به کاهش جمع‌آوری، حمل‌ونقل، بازیافت و سپس دفع آن منجر خواهد شد و در پی آن حفظ منابع طبیعی و کاهش آلودگی‌ها را در بر خواهد داشت و دستیابی به این امر زمانی میسر است که تغییرات اساسی در عادت‌های روزمره زندگی، شیوه تولید و مصرف با آموزش و فرهنگ‌سازی در بین شهروندان انجام پذیرد.

با تفکیک زباله از مبدا و کاهش زباله‌گردی می‌توان در راستای بهبود چهره شهر و زیبایی کالبد آن گام برداشت، همچنین با تفکیک زباله و کاهش میزان زباله در شهر بستر وجود حیوانات و حشرات موذی نیز فراهم نخواهد شد.

برنامه تفکیک مناسب و درست زباله از مبدأ و مدیریت زباله‌های خانگی می‌تواند سهم زیادی از هزینه‌های خانواده، مصرف آب و انرژی را کاهش دهد و جلوی تولید بیش از اندازه زباله را بگیرد. برای مدیریت زباله‌های منزل باید در مرحله اول، مواد تجزیه‌پذیر مانند پسماندهای آشپزخانه و مواد غذایی را از دیگر مواد جدا کرد. این مواد راحت و سریع تجزیه می‌شوند و به آغوش طبیعت بازمی‌گردند. 

پسماندهای گیاهی نیز به کود کمپوست تبدیل می‌شوند که برای اصلاح و غنی‌سازی ویژگی خاک و تأمین مواد غذایی ازدست‌رفته آن مفید است. روزنامه‌ها، کارتن، مقوا و کاغذهای باطله و دفترچه‌های تمام‌شده نیز قابل بازیافتند که لازم است جداسازی شوند.